Bir maymun fetvası

Bir maymun fetvası

Maymunların insan nev'inin(türünün) değişimi ve soysuzlaşmasıyla ortaya çıktığı tarzındaki iddialar, Asya'dan Afrika'ya ve Amerika'ya kadar eski kavimlerin efsanelerinde yer tutar.

Galiba Charles Darvin de bu saplantılardan aldığı ilham (!)la olacak, işi tersine çevirip, insanların maymundan türediğini iddia eden o meşhur "Evrim" teorisini ortaya atarak mes'eleyi ilmî (!) bir temele oturtuvermişti. Günümüzde Damin'in tezi paçavraya çevrilmiş bulunmakla beraber, atalarının maymun olduğunda ısrarlı insanlar gene de az değil.

Her neyse, bu "türeme" mes'elesi, bir ara Osmanlı cemiyetinde de bahis mevzuu olmuş. 1718-1730 yılları arasında şeyhülislâmlık makamında bulunan Yenişehirli Abdullah Efendi'nin "Behçetü'l-Fetâvâ" isimli eserinden öğrendiğimize göre, İstanbul'da bir vaiz, maymunun "Ümem-i sâlifeden memsûh olan benî âdem neslinden" olduğunu söyleyince, Şeyhülislâm şu fetvayı vermiş:

"Sual: Vaiz nâmındaki kişi, kürsiye çıkıp halka va'z ederken, hayvanlardan hâlâ mevcut olan maymun, eski ümmetlerden suratı mesh-olunup çirkinleştirilmiş insanoğlu soyundandır dese, kişinin bu sözünün aslı var mıdır?

el-Cevap: Yoktur. Ve suretleri çirkinleştirilmiş ümmetler üç günden fazla hayatta kalmayıp hepsi helak olmuşlardır."