ŞEYHÜLİSLÂM Kimdir?

ŞEYHÜLİSLÂM Kimdir?

En yüksek dereceli müftî. Fetvâ müessesesinin başkanı. Ulemânın reisi. Kendisine sorulan dînî meseleler ve suâlleri fetvâ ile çözüme kavuşturan kimse. İslâmiyetin ilk yıllarında fetvâ işlerine bizzat Peygamberimiz sallallahü aleyhi ve sellem bakarlardı. Peygamberimizin vefâtından sonra dört halîfe devrinde İslâmiyetin yayılması ve sınırların genişlemesi sebebiyle işler çoğaldı. Bu yüzden halîfeler fetvâ işlerine bakacak kimseler tâyin ettiler. Bunlara önce müftî, Hicrî dördüncü asırdan sonra da şeyhülislâm denildi. Fetvâ işlerinin âlimlere verilmesi durumu, Emevî, Abbâsî ve Selçuklular zamânında da sürdürüldü.

Osmanlılarda fetvâ vermekle vazîfeli ilk zât, Osman Gâzinin kayınpederi Şeyh Edebâlî’dir. Onun vefâtı ile talebesi Dursun Fakih, Osmanlılara müftî (şeyhülislâm) olmuştur. Devletin kuruluş devirlerinde müftîlik-kâdılık ve müderrisliğin aynı şahısta toplandığı oldu. Meselâ Hızır Bey ve Molla Hüsrev hem kâdı hem de müftî idiler.

Osmanlılarda ilmiye sınıfına dâhil olan müftîlere reîs-ül-ülemâ ve müftî-yül-enâm gibi ünvânlar da verilmişti. Yavuz Sultan Selim Han zamânında (1512-1520) şeyhülislâmdan Ahmed ibni Kemâl Paşaya Müftî-yüs-sekaleyn (insan ve cinlere fetvâ veren) ünvânı verilmişti. Kânûnî Sultan Süleymân Han zamânına (1520-1566) kadar şeyhülislâmlık tevcihinde uyulması zarûrî bir kânun yokken, Ebüssü’ûd Efendinin hazırladığı bir düstûr (kânun)la Rumeli kazaskerliğinden sonra terfî edilen bir makam hâline geldi. Pek nâdir olarak Anadolu kazaskerlerinden de şeyhülislâmlar görüldü.

Yine bu devirden (1574) îtibâren, şeyhülislâmlar ilmiye sınıfının başkanı oldu ve bütün kâdılar, müftîler ve müderrisler onun emrine verildi.

Şeyhülislâmları bizzât pâdişâh tâyin ederdi. Şeyhülislâmlığa getirilen zâtı, saraydan gelen on beş kadar görevli evinden alarak Paşa kapısına, sadrâzama götürürlerdi. Oradan saraya gelip pâdişâh huzûruna çıkarlardı. Pâdişâh, dîne ve ilme duyduğu saygıdan dolayı şeyhülislâm adayını ayakta karşılardı. Sonra, namzede, kendisini şeyhülislâm tâyin edeceğini söylerdi. O da kabul ederse şeyhülislâmlara mahsus ferve-i beydâ denilen beyâz çuhaya kaplı erkân samur kürk giydirmek sûretiyle tâyin muâmelesini yapar ve aynı sûretle onunla berâber huzurda bulunan sadrâzama da samur hil’at giydirir ve avdetlerine müsâde ederlerdi.

Bu sûretle saraydan çıkan sadrâzamla şeyhülislâm alayla at başı berâber Bâbıâlîye gelirler, bir müddet oturup; kahve, şerbet, gülsuyu ve buhur ikrâm edilir ve bu sırada Bâbıâlîdeki hükûmet erkânı şeyhülislâmı tebrik ederlerdi.

1826 yılına kadar şeyhülislâmların müstakil dâireleri yoktu. Kendi evlerinde veya uygun bir konakta vazîfelerini yerine getirirlerdi. Sultan İkinci Mahmûd Hanın yeniçeri ocağını kaldırmasından sonra, Süleymâniye Câmii yakınındaki Ağakapısı, şeyhülislâmlara dâimî ikâmet olarak verildi. Burası şeyhülislâm kapısı olarak meşhur oldu. 1836’dan îtibâren bu binâya kazaskerlerle İstanbul kâdısı da nakledildi.

Şeyhülislâmlar, dîvân-ı hümâyûn âzâsı olmamakla berâber, dînî bir meselenin halli veya düzeltilmesi gerektiğinde dîvâna dâvet edilir ve görüşleri alınırdı. Yine harp ve sulhe karar verilebilmesi için şeyhülislâmın tasdîki gerekirdi. Seferlerde pâdişâh nerede bulunursa, şeyhülislâmlar da orada bulunur, çadırlarının önüne vezirler gibi üç tuğ dikilirdi. Fakat sadrâzamın serdâr-ı ekrem olduğu seferlere şeyhülislâm katılmazdı.

Şeyhülislâmların en önemli vazîfesi fetvâ vermekti. Çünkü bunlar en büyük müftî kabul edilirdi.

Şeyhülislâmların; çuhadar, telhisçi, kethüdâ ve sâire gibi maiyetinden başka, başlarında fetvâ emîni bulunan ve pek mühim bir dâire olan fetvâ kalemi vardı. Bu dâirede müsevvid, mübeyyiz, mukâbeleci, kâtip, mühürdâr ve müvezziler bulunurdu. Fıkıh, yâni İslâm hukûkuna iyice vukûfu olanlardan tâyin edilmesi îcâb eden fetvâ emîni, fetvâ kaleminin başta gelen âmiriydi. Bu zât, istenilen fetvâyı mûteber fıkıh kitaplarından bulur ve bunun maiyetinde olan yirmi kadar kâtip de fetvâları kâğıda geçirirlerdi. Daha sonra bu, fetvâ emîni tarafından görülür ve mübeyyiz tarafından beyâza çekilerek, şeyhülislâma takdim olunurdu. Şeyhülislâm bunu tedkik eder, ta’lik kırması denilen kendi el yazısıyla cevap kısmını imzâlardı. Bundan sonra müvezzî isimli memur bu fetvâyı mahalline verirdi.

Fetvâ, herhangi bir şeyin (umûmî ve husûsî, dînî veya hukûkî) İslâmiyete uygun olup olmadığını bildirmek demekti. Umûmî hukûka (Hukûk-ı umûmiyeye) âit fetvâların alınması hükûmete âitti. Bunlar da harp îlânı, sulh akdi, askerî kânun tebdili, ıslâhât icrâsı, gayr-i müslim tebeanın isyânı, şakâvette bulunanların (âsîlerin) katli gibi fetvâlardı. Husûsî hukûka (Hukûk-ı husûsiyyeye) dâir olan fetvâlar, dokuz parmak uzunluğunda ve dört parmak genişliğinde bir kâğıda ince harflerle yazılırdı. Meselenin az ve çok, ehemmiyetine göre, verilecek cevap kısaca; vardır veya yoktur, olur veya olmaz, gelir veya gelmez, meşrûdur veya meşrû değildir, câizdir veya câiz değildir şeklinde olurdu. Bâzan da verilen cevap îzâh edilirdi. Fetvâlar, Hanefî mezhebi imâmlarının kavillerine (ictihâdlarına) göre verilirdi.

Şeyhülislâm dâiresinde bulunan kethüdâ, şeyhülislâmın siyâsî ve iktisâdî işlerinde ve şeyhülislâmın nezâretinde bulunan vakıf muâmelelerinde onun vekîli olup, nâmına hareket ederdi.

Telhisçi, şeyhülislâmın hükûmet nezdindeki memuru olup, dînî işlere ve kânunlara âit muâmelelerde hükûmetle temas ederdi. Şeyhülislâmın müderrisleri tâyinleri ve diğer hususlar bunun vâsıtasıyla ve reîsülküttâbın delâletiyle vezîriâzama arz olunurdu.

Mektupçu, şeyhülislâmın dîvân efendisi veya mühürdâr, şimdiki ismiyle yazı işleri müdürüydü. Meşîhattan (şeyhülislâmlık makâmından) çıkan yazılar, tâyin rüûsu ve beratlarıyla icâzetnâmelerin yazıldığı dâireden bu sorumluydu. Şeyhülislâmın mührü de mühürdârda bulunurdu.

Osmanlı donanmasının Haliç’ten denize çıkmak zamânı gelince, reîsülküttâb efendi vâsıtasıyla dâvet edilen şeyhülislâm Yalı köşküne gelir ve pâdişâhla berâber teşyî merâsiminde bulunurdu. Ayrıca şehzâde ve sultan hanımların doğumları münâsebetiyle yapılan tebriklerde, sultanların nişan ve nikâh merâsiminde şeyhülislâmlar da bulunur ve sultanın nikâhını kıyarlardı. Pâdişâh ve şehzâde vefâtlarında da bunların cenâze namazlarını şeyhülislâmlar kıldırırdı.

Osmanlı târihinde sadrâzam olmak için tahsil aranmazdı. Fakat şeyhülislâm olmak hattâ bunun ilk basamağı olan kâdılık, müftîlik ve müderrislik için bile, medreselerin en yükseğini bitirmiş olmak gerekirdi. Bu durum, şeyhülislâmlığa verilen değeri gösterdiğinden önemlidir. Osmanlı şeyhülislâmlarından bir kısmı verilen fetvâları toplamış ve kitap hâline getirmişlerdir. Bunlardan bâzıları basılmış, basılmayanlar da muhâfaza edilmiştir.

Osmanlı Devletinin kuruluşundan îtibâren görülen şeyhülislâmlık makâmı, cumhûriyetin îlânından sonra kaldırılmıştır.

Şeyhülislâmlar ve Şeyhülislâmlık Müddetleri

Molla Mehmed Şemseddin Fenârî Efendi
1424-1431

Molla Fahreddin Acemî Efendi
1431-1460

Molla Hüsrev Mehmed Efendi
1460-1480

Molla Gürânî Ahmed Şemseddin Efendi
1480-1488

Molla Abdülkerim Efendi
1488-1495

Çelebi Arap Alâeddin Efendi
1495-1496

Efdalzâde Hamidüddin Efendi
1496-1503

ZembilliAli Efendi
1503-1526

İbn-i Kemâl (Kemâl PaşazâdeAhmed Şemseddin Efendi)
(1526-16.4.1533

Sâdi Sadullah Çelebi Efendi
17.4.1533-21.2.1538

Koca Çivizâde Mehmed Muhiddin Efendi
21.2.1538-Ekim-Kasım 1542

HamitliAbdülkâdir Çelebi Efendi
Ekim-Kasım 1542-Ocak 1543

Fenârîzâde Muhiddin Efendi
Ocak 1543-Ekim 1545

Mehmed Ebüssü’ûd Efendi
Ekim 1545-22.8.1574

Konyalı HamidMahmûd Efendi
23.8.1574-16.10.1577

KâdızâdeAhmed Şemseddîn Efendi
18.8.1577-25.5.1580

MâlûlzâdeMehmed Efendi
25.5.1580-21.1.1582

Çivizâde Mehmed Efendi
21.1.1582-6.5.1587

Müeyyedzâde Abdülkadir Efendi
6.5.1587-2.4.1589

Bostanzâde Mehmed Efendi (1.)
3.4.1589-10.5.1592

Bayramzâde Zekeriyâ Efendi
10.5.1592- 11.7.1593

Bostanzâde Mehmed Efendi (2.)
11.7.1593-1.4.1598

Hoca Sâdeddîn Efendi
1.4.1598-30.9.1599

Câfer Efendizâde Sunullah Efendi (1.)
2.10.1599-2.8.1601

Hoca Sâdeddinzâde Şerif MehmedEfendi (1.)
2.8.1601-4.1.1603

Câfer Efendizâde Sunullah Efendi (2.)
4.1.1603-8.2.1603

Ebülmeyamin Mustafa Efendi (1.)
8.2.1603-8.6.1604

Câfer Efendizâde Sunullah Efendi (3.)
8.6.1604-28.7.1606

Ebülmeyamin Mustafa Efendi (2.)
28.7.1606-23.11.1606

Câfer Efendizâde Sunullah Efendi (4.)
23.11.1606-5.6.1608

Hoca SâdeddinzâdeŞerif Mehmed Efendi (2.)
5.6.1608-2.7.1615

Hoca Sâdeddinzâde MehmedEsat Efendi (1.)
2.7.1615-21.5.1622

Şeyhülislâm Yahya Efendi (1.)
21.5.1622-4.10.1623

Hoca Sadeddinzâde Mehmed Esat Efendi (2.)
4.10.1623-22.5.1625

Şeyhülislâm Yahya Efendi (2.)
22.5.1625-10.2.1632

Ahizâde Mehmed Hüseyin Efendi
10.2.1632-7.1.1634

Şeyhülislâm Yahya Efendi (3.)
7.1.1634-27.2.1644

Ebû Sâid Mehmed Efendi (1.)
27.2.1644-16.1.1646

Muid Ahmed Efendi
16.1.1646-25.4.1647

Hacı Abdurrahim Efendi
25.4.1647-18.7.1649

Mehmed Bahaî Efendi (1.)
18.7.1649-2.5.1651

Karaçelebizâde Abdülaziz Efendi
2.5.1651-3.9.1651

Ebû Sâid MehmedEfendi (2.)
3.9.1965-16.8.1652

Mehmed Bahaî Efendi (2.)
16.8.1652-2.1.1654

Ebu SaitMehmed Efendi (3.)
2.1.1654-11.5.1655

HüsamzâdeAbdurrahman Efendi
11.5.1655-5.3.1656

MemikzâdeMustafa Efendi
5.3.1656-5.3.1656

Hocazâde Mesud Efendi
5.3.1656-17.7.1656

Hanefî Mehmed Efendi
17.7.1656-21.11.1656

Balizâde Mustafa Efendi
21.11.1656-23.5.1657

Bolevî Mustafa Efendi
23.5.1657-20.3.1659

Esirî Mehmed Efendi
20.3.1659-3.2.1662

Sunîzâde Mehmed Emin Efendi
3.2.1662-21.11.1662

Minkârîzâde Yahya Efendi
21.11.1662-21.2.1674

Çatalcalı Ali Efendi (1.)
21.2.1674-26.9.1686

Ankaralı Mehmed Efendi
27.9.1686-2.11.1687

DebbağzâdeMehmed Efendi (1.)
2.11.1687-13.2.1688

Seyyid Feyzullah Efendi (1.)
14.2.1688-2.3.1688

Debbağzâde MehmedEfendi (2.)
2.3.1688-25.6.1690

Ebû Sâidzâde Feyzullah Feyzi Efendi
25.6.1690-9.3.1692

Çatalcalı Ali Efendi (2.)
10.3.1692-19.4.1692

Ebû Saidzâde Feyzullah Feyzi Efendi (2.)
19.4.1692-22.6.1694

Sadreddinzâde Sadık Mehmed Efendi (1.)
22.6.1694-20.3.1695

İmâm Mehmed Efendi (1.)
20.3.1694-25.5.1695

Seyyid Feyzullah Efendi (2.)
25.5.1695-27.7.1703

Paşmakçızâde Seyyid Ali Efendi (1.)
28.7.1703-23.8.1703

İmâm Mehmed Efendi (2.)
25.7.1703-26.1.1704

Paşmakçızâde Seyyid Ali Efendi (2.)
26.1.1704-1.2.1707

Sadreddinzâde Sadık Mehmed Efendi
1.2.1707-25.1.1708

Ebezâde Abdullah Efendi (1.)
25.1.1708-16.7.1710

Paşmakçızâde Seyyid Ali Efendi (3.)
16.7.1710-22.2.1712

Ebezâde Abdullah Efendi
13.2.1712-14.3.1713

Mehmed Ataullah Efendi
14.3.1713-20.5.1713

İmâm Mahmûd Efendi
20.5.1713-15.12.1714

Mirza Mustafa Efendi
15.12.1714-27.6.1715

Menteşzâde Abdurrahim Efendi
27.6.1715-3.12.1716

Kara İsmâil Naim Efendi
9.12.1716-6.5.1718

Yenişehirli Abdullah Efendi
6.5.1718-30.9.1730

Mirzazâde Mehmed Efendi
30.9.1730-17.5.1731

Paşmakçızâde Abdullah Efendi
17.5.1731-24.2.1732

Ebülhayr Ahmed Efendi
24.2.1732-22.10.1733

İsmâil Efendizâde İshak Efendi
22.10.1733-31.10.1734

Dürri Mehmed Efendi
31.10.1734-13.4.1736

Feyzullah Efendizâde Mustafa Efendi
13.4.1736-4.3.1745

PirîzâdeMehmed Sâhip Efendi
6.3.1745-5.4.1746

HayâtizâdeMehmedEmin Efendi
5.4.1746-25.10.1746

Mehmed Zeyni Efendi
25.10.1746-20.7.1748

İsrâil Efendizâde Mehmed Esad Efendi
20.7.1748-11.8.1748

Kara Halil Efendizâde Mehmed Sâid Efendi
11.8.1749-2..1750

Feyzullah Efendizâde Murtaza Efendi
2.6.1750-12.1.1755

Vassaf Abdullah Efendi
12.1.1755-8.6.1755

Damatzâde Feyzullah Efendi (1.)
8.6.1755-26.7.1756

Dürrîzâde Mustafa Efendi (1.)
26.7.1756-18.2.1757

Damatzâde Feyzullah Efendi (2.)
18.2.1757-26.1.1758

Mehmed Sâlih Efendi
26.1.1758-30.6.1759

Çelebizâde İsmâil Âsım Efendi
30.6.1759-16.2.1760

Hacı Veliyüddin Efendi (1.)
17.2.1760-6.9.1761

Ebûbekir Efendizâde Ahmed Efendi
6.9.1761-29.4.1762

Dürrîzâde Mustafa Efendi (2.)
29.4.1762-23.4.1767

Hacı Veliyüddin Efendi (2.)
23.4.1767-25.10.1768

Pirîzâde Mehmed SâhipEfendi
25.10.1768-2.3.1770

Mirzazâde Mehmed Sâid Efendi
2.3.1770-20.8.1773

Şerifzâde Mehmed Şerif Efendi
20.8.1773-27.2.1774

Dürrîzâde Mustafa Efendi (3.)
27.2.1774-29.9.1774

İvaz Mehmed Paşazâde İbrâhim Beyefendi (1.)
29.9.1774-28.7.1775

Camgöz Mehmed Emin Efendi
28.7.1775-1.12.1776

Vassafzâde Mehmed Esad Efendi
1.12.1776-20.7.1778

İshak Efendizâde Mehmed Şerif Efendi (1.)
20.7.1778-12.9.1782

Karahisarlı Seyyid İbrâhim Efendi
12.9.1782-19.5.1783

Dürrîzâde Mehmed Atâullah Efendi
19.5.1783-31.3.1785

İvaz Mehmed Paşazâde İbrâhim Beyefendi (2.)
31.3.1785-22.6.1785

Arapzâde Ahmed Atâullah Efendi
22.6.1785-22.8.1785

Dürrîzâde Mehmed Ârif Efendi (1.)
23.8.1785-10.2.1786

Müftüzâde Ahmed Efendi
10.2.1786-24.11.1787

Mekkî Mehmed Efendi (1.)
24.11.1787-4.3.1788

Seyyid Mehmed Kâmil Efendi
4.3.1788-19.8.1789

İshak Efendizâde Mehmed Şerif Efendi (2.)
19.8.1789-17.10.1789

Hamidizâde Mustafa Efendi
17.10.1789-13.3.1791

Seyyid Yahya Tevfik Efendi
14.3.1791-27.3.1791

Mekkî Mehmed Efendi (2.)
27.3.1791-12.7.1792

Dürrîzâde Mehmed Ârif Efendi (2.)
12.7.1792-30.8.1798

Mustafa Aşir Efendi
30.8.1798-11.7.1800

Samanizâde Ömer Hulûsi Efendi (1.)
11.7.1800-21.5.1803

Sâlihzâde Ahmed Esad Efendi (1.)
21.5.1803-14.11.1806

Şerifzâde Mehmed Atâullah Efendi (1.)
14.11.1806-13.7.1807

Samanizâde Ömer Hulûsi Efendi (2.)
13.7.1807-14.7.1807

Şerifzâde Mehmed Atâullah Efendi (2.)
14.7.1807-21.7.1808

Arapzâde Mehmed Ârif Efendi
21.7.1808-15.8.1808

Sâlihzâde Ahmed Esad Efendi (2.)
15.8.1808-22.11.1808

Dürrîzâde Abdullah Efendi (1.)
22.11.1808-22.9.1810

Samanizâde Ömer Hulûsi Efendi (3.)
22.9.1810-11.6.1812

Dürrîzâde Abdullah Efendi (2.)
12.6.1812-22.3.1815

Mehmed Zeynî Efendi
22.8.1815-27.1.1818

Mekkîzâde Mustafa Âsım Efendi (1.)
27.1.1818-3.9.1819

Çerkez Hacı HalilEfendi
3.9.1819-28.3.1821

Yasincizâde Abdülvahab Efendi (1.)
28.3.1821-10.11.1822

Sıddıkîzâde AhmedReşid Efendi
10.11.1822-25.9.1823

MekkîzâdeMustafa Âsım Efendi (2.)
25.9.1823-26.11.1825

Kadızâde Mehmed Tâhir Efendi
26.11.1825-6.5.1828

Yasincizâde Abdülvahab Efendi (2.)
6.5.1828-8.2.1833

Mekkîzâde Mustafa Âsım Efendi (3.)
8.2.1833-20.11.1846

Ahmed Ârif Hikmet Beyefendi
21.11.1846-21.3.1854

Meşrebzâde MehmedÂrif Efendi
21.3.1854-27.12.1858

Seyyid Mehmed Sâdeddin Efendi
27.12.1858-23.11.1863

Atıfzâde Ömer Hüsâmeddin Efendi
23.11.1863-9.8.1866

Hacı Mehmed Refik Efendi
9.8.1866-30.4.1868

Akşehirli Hasan Fehmi Efendi (1.)
30.4.1868-17.9.1871

Mir Ahmed Muhtar Beyefendi (1.)
17.9.1871-5.11.1872

Turşucuzâde Ahmed Muhtar Efendi
6.11.1872-11.6.1874

İmâm Hasan Hayrullah Efendi (1.)
11.6.1874-19.7.1874

Akşehirli Hasan Fehmi Efendi (2.)
19.7.1874-11.5.1876

İmâm Hasan Hayrullah Efendi (2.)
12.5.1876-26.7.1877

Hacı Kara Halil Efendi
26.7.1877-18.4.1878

Mir AhmedMuhtar Beyefendi (2.)
18.4.1878-4.12.1878

Uryanizâde Ahmed Esad Efendi
4.12.1878-17.1.1889

Bodrumlu Hacı Ömer Lütfi Efendi
18.1.1889-3.9.1891

Hâlid Efendizâde Mehmed Cemâleddin Efendi (1.)
4.9.1891-4.8.1908

Hâlid Efendizâde Mehmed Cemâleddin Efendi (2.)
5.8.1908-14.2.1909

Mehmed Ziyâeddin Efendi (1.)
14.2.1909-13.4.1909

Mehmed Ziyâeddin Efendi (2.)
14.4.1909-5.5.1909

Mehmed Sâhip Molla Beyefendi
5.5.1909-12.1.1910

Çelebizâde Hüseyin Hüsnü Efendi
12.1.1910-12.7.1910

Mûsâ Kâzım Efendi (1.)
12.7.1910-29.11.1911

Mûsâ Kâzım Efendi (2.)
30.11.1911-30.12.1911

Abdurrahman Nesip Efendi
31.12.1911-16.7.1912

Hâlid Efendizâde Mehmed Cemâleddin Efendi (3.)
22.7.1912

Hâlid Efendizâde Mehmed Cemâleddin Efendi (4.)
29.10.1912-23.1.1913

Mehmed Esad Efendi (1.)
24.1.1913-11.6.1913

Mehmed Esad Efendi (2.)
12.6.1913-15.3.1914

Mustafa Hayri Efendi
16.3.1914-6.5.1916

Mûsâ Kâzım Efendi (3.)
8.5.1916-3.2.1917

Mûsâ Kâzım Efendi (4.)
4.2.1917-8.10.1918

Dağıstanlı Ömer Hulûsi Efendi
14.10.1918-8.11.1918

Haydarizâde İbrâhim Efendi (1.)
11.11.1918-12.1.1919

Haydarizâde İbrâhim Efendi (2.)
13.1.1919-3.3.1919

Tokatlı Mustafa Sabri Efendi (1.)
4.3.1919-16.3.1919

Tokatlı Mustafa Sabri Efendi (2.)
19.3.1919-20.7.1919

Tokatlı Mustafa Sabri Efendi (3.)
21.7.1919-30.9.1919

Haydarizâde İbrâhim Efendi (3.)
2.10.1919-3.3.1920

Haydarizâde İbrâhim Efendi (4.)
8.3.1920-2.4.1920

Dürrîzâde Abdullah Efendi
5.4.1920-30.7.1920

Tokatlı Mustafa Sabri Efendi (4.)
31.7.1920-25.9.1920

Mehmed Nûri Medenî Efendi (1.)
26.9.1920-17.10.1920

Mehmed Nûri Medenî Efendi (2.)
27.10.1920-2.11.1922